واژه محراب پیش از اسلام در برخی آیین‌ها برای اشاره به نوعی بنای مذهبی به کار رفته است. به پرستشگاه‌های آیین مهرپرستی در ایران و بین النهرین مهرابه یا مهرکده گفته می‌شده است. در برخی کلیساها این مکان به صورت نیم‌دایره در جلوی کلیسا بنا شده است و آن را تبوک می‌نامند. ساخت نخستین محراب در اسلام به شکل طاقچه‌ای با فرورفتگی در دیوار را به سال 86ق نسبت می‌دهند. برخی نویسندگان احتمال داده‌اند که این طاقچه جایگزین شکلی در مانند برای نشان دادن قبله بوده است. از این زمان به بعد تمامی مساجد دارای محراب (قبله‌گاه) بوده‌اند و محراب به نمادی از معماری اسلامی تبدیل گردید که در آن تزئینات خاصی به کار می‌رفت. از لحاظ هنری و معماری به محراب‌های برجسته‌ای چون محراب مسجد شیخ لطف‌الله، محراب مسجد جامع اشترجان و محراب الجایتو می‌توان اشاره کرد. محراب مدرسه امامیه اصفهان نیز یکی از نمونه‌های برجسته این هنر است که در مدرسه امامیه(بابا قاسم) قرار داشته است.
مدرسه امامیه مربوط به سده 8ه‌ق است که در اصفهان قرار دارد و در تاریخ 15 دی 1310 با شماره ثبت 114 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. در ابتدا این مدرسه به نام بابا قاسم بوده است. ایشان از عرفای نیمه اول قرن 8ه‌ق بوده‌اند و یکی از مریدان ایشان به نام خواجه سعید الدین سلیمان بن شرف الدین ابی الحسن بن طالوت دامغانی برای او مدرسه‌ای بنا کرد که از مدارس قدیم است. بنا بر تنها کتیبه تاریخ‌دار بنا که در ایوان شمالی آن قرار دارد محققین تاریخ بنا را 725ه‌ق ذکر کرده‌اند اما به دلیل ترمیم نادرست بنا رقم دهگان آن به خوبی خوانده نمی‌شود. بابا قاسم در سال 740ه‌ق درگذشت و پس از وفات، در نزدیکی همین مدرسه مدفون شد و یک سال بعد، خواجه سعید الدین سلیمان در سال 741ه‌ق بقعه‌ای بر مزار وی بنا کرد که از آثار با ارزش ایران به شمار می‌رود.
این مدرسه از آثار معماری دوره ایلخانی در ایران است. ساختمان بنا دو طبقه است که پلانی مستطیل شکل دارد و 4 ایوانی اجرا شده است. در ایوان جنوبی، شبستانی گنبد‌دار وجود دارد که تمام خصوصیات یک مسجد را نیز داراست. این بنا دارای دو طبقه است که حجره‌های فوقانی و تحتانی دور تا دور صحن را در بر گرفته است. تزئینات بنا شامل کاشی کاری‌های رنگارنگ، مقرنس و کتیبه است. رنگ لاجوردی که نمادی از تزئینات دوره ایلخانان مغول است در این بنا به چشم می‌خورد. هر کدام از ایوان‌های چهارگانه این مدرسه با کتیبههایی به خط بنایی تزئین شده است. این کتیبه‌ها شامل سوره‌هایی از قرآن مجید، مطالبی درباره اصحاب حضرت رسول (ص) و احادیث مذهبی است. مهم‌ترین بخش این مدرسه از نظر کاشیکاری، ایوان و گنبد جنوبی آن است. نام کاشیکار این قسمت، شیخ عمر است. محراب مدرسه زیباترین بخش این بنا را تشکیل می‌داده است. این محراب با شکوه در واقع از کنار هم گذاشتن تعداد بسیاری کاشی لعابی با طرح‌های پیچیده و منحصر به فرد و نوشته‌هایی به زبان عربی به وجود آمده است. محراب مدرسه امامیه با کاشی‌های شگفت‌انگیزش، یکی از بهترین و نخستین نمونه‌های کاشیکاری در هنر دوره اسلامی در ایران است. برخی تاریخ محراب را با توجه به دیگر کاشی‌های پیدا شده در بنا سال 755ه‌ق تعیین کرده‌اند اما برخی دیگر تزئینات محراب را شبیه کاشیکاری مقبره بابا قاسم و نقوش گل و بته آن را متعلق به نیمه دوم این قرن می‌دانند. پرفسور پوپ معتقد است که تزئینات محراب آن‌چنان به تزئینات مقبره بابا قاسم شبیه است که به نظر می‌رسد هر دو کار یک هنرمند بوده‌اند. این محراب با نقوش گیاهی، هندسی و به خط نسخ (در قاب محراب) و کوفی تزئینی ( در قوس جناغی محراب) مزین شده است. در این تزئینات رنگ‌های سفید، آبی فیروزه‌ای، زرد طلایی و سبز کم‌رنگ بر زمینه‌ای فیروزه‌ای به کار گرفته شده است.
محراب با شکوه مدرسه امامیه که طول3.43 متر و عرض2.88 متر داشته است؛ در وسط مزین به حدیث « المسجد بیت کل تقی» از پیامبر اکرم (ص) است که به معنی « مسجد خانه هر پرهیزگاری است» می‌باشد. خط کوفی بالای محراب آیه‌ای از قرآن کریم است.
محراب مدرسه امامیه در اواخر دهه 1920م از مدرسه امامیه جدا شده و با کشتی به فیلادلفیا آمریکا ارسال شد. علت آن بود که بعد از لغو معاهده 1900 که امتیاز کاوش‌های باستانی در ایران را به کلی در اختیار فرانسه قرار می‌داد، تلاش‌های پوپ و عوامل داخلی در ایران برای تصویب قانونی جایگزین شروع شد. این تلاش‌ها موجب تصویب قانونی شد که موزه‌های آمریکایی قادر بودند انبوه آثار باستانی ذی‌قیمت ایرانی را به‌دست آورده و از ایران خارج کنند و در ازای آن هزینه نسبتاً ناچیزی پرداخت کنند. بعد از تصویب این قانون بود که راه ورود موزه‌های آمریکایی به ایران برای گرفتن امتیازهای باستان‌شناسی باز شد و کاوش‌های وسیعی در سرتاسر ایران صورت گرفت. بر طبق ماده 18 این قرارداد کاوشگران اجازه داشتند سهم خود را بدون پرداخت هزینه و مانع صادر کنند، طبق این بند « صدور اشیای یافت شده در کاوش‌های علمی با اجازه دولت صورت می‌گیرد و خروج سهم کاوشگر از کشور تحت هر شرایطی از طرف دولت مجاز و از همه انواع هزینه‌ها و مالیات‌های گمرکی معاف است.» در این شرایط که راه برای خروج اشیاء باستانی فراهم شده بود، محراب مدرسه امامیه نیز خارج شد اما روایات در مورد آن دو‌گانه است. برخی معتقدند که این اثر با اطلاع دولت ایران و تحت بررسی آتور پوپ به جهت بررسی محراب خارج شده است و به علت اینکه مردم اعتراض نکنند گفته شده است که دزدیده شده است اما برخی دیگر می‌گویند این محراب را دلال عتیقه‌ای به نام رابنو به دستور آرتور پوپ از مدرسه امامیه دزدیده است. به جهت آنکه این اثر بعدها سر از کلکسیون‌ها در آورد و به موزه فروخته شد به نظر می‌رسد که نظر دوم صحیح‌تر می‌باشد و این اثر را به جهت اهمیت و ارزش فراوانش دزدیده‌اند و دولت وقت ایران به علت عدم آگاهی به این مسئله توجهی نکرده است. پس از خروج محراب مدرسه امامیه مدتی در موزه دانشگاه فیلادلفیا و مدتی نیز در بخش پارسی خانه برلینگتون نگهداری می‌شد تا آن که در سال 1939م موزه متروپولیتن آن را خریداری کرد. امروزه این محراب جالب توجه در گالری 455 موزه متروپولیتین نیویورک قرار دارد. مدرسه امامیه امروزه در اصفهان، خیابان ابن‌سینا، چهار راه ابن‌سینا، کوچه بابا قاسم واقع شده است.